Majonez szczypiorkowy
Dodatki
Belgowie dodają go do słynnych, półmiękkich frytek, Japończycy do sushi, a mieszkańcy włoskiego Piemontu nie wyobrażają sobie bez niego swoich słynnych, obfitych antipasti. Majonez, bo o nim mowa, to dodatek który narodził się we Francji. Zwykle za okres powstania przyjmuje się połowę XVIII w. i… wojnę o wyspę Minorkę. To właśnie wtedy, z polecenia księcia Richelieu polecił przygotować gęsty, sycący sos z jajek oraz oliwy – jedynych produktów, jakie udało się zabezpieczyć w jednej z twierdz – mieście Mahon. Podobno to właśnie od niego majonez wziął swą nazwę.
Kuchnia polska bez opisywanego dodatku obejść się nie może. Umiejętność samodzielnego przyrządzenia majonezu, którego sekretem jest między innymi wolne dolewanie oleju, definiowała kunszt każdej z gospodyń. Recepturę opisała na przykład warszawska publicystka, Lucyna Ćwierczakiewiczowa, autorka niesamowicie popularnej nie tylko w XIX w. książki kucharskiej – poradnika dla pań. Nie ulega wątpliwości, że oparła ją o przekazywane z pokolenia na pokolenie tajemnice produkcji oraz co najmniej kilkudziesięcioletnią tradycję.
Majonez: od pola bitwy do stołu
Historia majonezu, tego wszechobecnego dodatku kulinarnego, jest równie fascynująca co jego smak. Początki majonezu sięgają XVIII wieku, kiedy to podczas oblężenia twierdzy na Minorce, obrońcy francuscy, mając do dyspozycji jedynie olej i jaja, stworzyli prototyp tego sosu. Legenda głosi, że to książę Richelieu w 1756 roku, po zwycięstwie nad Anglikami, uczynił majonez popularnym. Jednakże, korzenie majonezu mogą sięgać jeszcze dalej, do czasów konfliktu Karola Gwizjusza z królem Henrykiem IV we Francji, gdzie biały sos na bazie jajek i oleju już gościł na stołach.
W XIX wieku majonez rozprzestrzenił się po całej Europie, docierając również do Polski, gdzie zyskał status niezbędnego dodatku w kuchni. Przełomowym momentem dla majonezu była jednak produkcja przemysłowa zapoczątkowana przez Richarda Hellmana w Nowym Jorku w 1905 roku, co uczyniło go globalnym fenomenem.
W 1959 roku w Kielcach, Wytwórcza Spółdzielnia Pracy „Społem” zainicjowała produkcję majonezu na poziomie przemysłowym. Później, w 1974 roku, Kaliskie Zakłady Koncentratów Spożywczych „Winiary” w Winiarach (obecnie dzielnica Kalisza) rozszerzyły produkcję, stając się znaczącym producentem na dużą skalę. W 1994 roku, te zakłady zostały częścią globalnego koncernu Nestlé.
Ostatecznie, historia majonezu jest dowodem na to, jak przepisy kulinarne mogą ewoluować i adaptować się, krzyżując kultury i wieki, by stać się nieodłącznym elementem naszej codzienności.
Majonez szczypiorkowy – składniki
- 250 ml oleju rzepakowego
- duża ilość świeżego, drobno posiekanego szczypiorku
- 2 żółtka
- musztarda
- sok z cytryny
- świeży pieprz
Sposób wykonania
Majonez szczypiorkowy
- Olej rzepakowy połącz z posiekanym szczypiorkiem, przetrzyj przez sito, tworząc oliwę szczypiorkową.
- W misce połącz oliwę szczypiorkową z żółtkami, musztardą, sokiem z cytryny i świeżym pieprzem.
- Używając blendera, zacznij miksować na wolnych obrotach u dołu miski, stopniowo zwiększając prędkość, aby utworzyć gładką emulsję.
Podawaj jako doskonały dodatek do różnorodnych potraw!
Czy wiesz, że…
Majonez nie ogranicza się jedynie do roli dodatku kulinarnego, ale znajduje również zastosowanie jako kluczowy element masek do włosów, dostarczając im intensywnej nawilżenia. Mieszanka majonezu z sokiem z cytryny lub octem winnym stanowi skuteczny sposób na regenerację suchych i zniszczonych pasm, przywracając im miękkość i gładkość. Regularne stosowanie takich masek może znacząco poprawić kondycję włosów, nadając im zdrowy wygląd.
Majonez, często uznawany za niezdrowy dodatek do potraw, może w rzeczywistości przynosić pewne korzyści zdrowotne. Zawarte w nim kwasy omega-3 wspomagają zdrowie serca, a tłuszcze pomagają w absorpcji witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, jak A, D, E i K. Majonez dostarcza także niektórych witamin i minerałów, a nawet może przyczynić się do obniżenia poziomu złego cholesterolu. Ważne jest, aby pamiętać o umiarkowaniu i rozważeniu wyboru składników przy jego wyborze lub przygotowywaniu domowym majonezie.
Wspieranie zdrowia serca
Majonez, zawierając kwasy omega-3, może przyczyniać się do lepszego funkcjonowania serca. Kwasy omega-3 są znane ze swoich właściwości przeciwzapalnych i zdolności do obniżania poziomu triglicerydów w krwi, co jest korzystne dla zdrowia sercowo-naczyniowego. Regularne spożywanie produktów bogatych w omega-3, w ramach zbilansowanej diety, może pomóc w utrzymaniu odpowiedniego ciśnienia krwi i ogólnego stanu zdrowia serca.
Ułatwianie lepszego wchłaniania witamin
Tłuszcze w majonezie pomagają w lepszym wchłanianiu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak A, D, E, i K. Te witaminy są kluczowe dla wielu funkcji organizmu, w tym wzroku, zdrowia skóry, funkcji immunologicznej oraz zdrowia kości. Bez wystarczającej ilości tłuszczów te witaminy nie mogą być efektywnie przyswajane przez organizm, co podkreśla znaczenie umiarkowanego włączania tłuszczów do diety.
Dostarczanie cennych witamin i minerałów
Majonez, dzięki zawartości kluczowych witamin i minerałów, pełni funkcję nie tylko dodatku smakowego, ale również cennego źródła składników odżywczych. Jest bogaty w witaminy K i E, a także zawiera potas, selen i sód, wspierając odporność, metabolizm i zapewniając energię. Szczególnie witamina K, obecna w majonezie, jest niezbędna dla procesów krzepnięcia krwi i zdrowia kości. Selen, z kolei, odgrywa kluczową rolę w ochronie skóry przed wolnymi rodnikami.
Potencjalne obniżanie cholesterolu
Majonez może wpływać na obniżenie poziomu „złego” cholesterolu LDL, szczególnie jeśli jest przygotowany z olejów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe, jak olej rzepakowy lub oliwa z oliwek. Te zdrowsze tłuszcze mogą przyczynić się do poprawy profilu lipidowego krwi, zwiększając poziom „dobrego” cholesterolu HDL i obniżając LDL.
Podsumowując, majonez to nie tylko popularny dodatek do wielu potraw, ale również źródło cennych składników odżywczych, takich jak witaminy K i E, potas czy selen. Pomimo obaw związanych z wysoką zawartością tłuszczu, wybór majonezu przygotowanego z olejów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe może przynieść korzyści zdrowotne, w tym potencjalne obniżenie poziomu złego cholesterolu. Ważne jest jednak, aby pamiętać o umiarze oraz wybierać lub przygotowywać majonez z jakościowych składników, by czerpać z niego najlepsze korzyści dla zdrowia.
Przepis przygotował:
ŁUKASZ GŁADYSIAK
Jestem humanistą w każdym calu, który przede wszystkim ubóstwia jedzenie i towarzyszące mu ceremoniały. Lubię też wiedzieć, dlaczego dana potrawa składa się z tego, z czego się składa i jaka jest jej geneza. Nie jestem kucharzem, choć kuchnia to jedno z moich ulubionych miejsc w domu. Uwielbiam historyczną gastronomię, zarówno tę, staropolską, jak i pochodzącą z innych zakątków świata. Do tego staram się przemycić ideę, która towarzyszyła naszym przodkom w kuchni praktycznie od zarania świata, czyli: „Zero Waste? Ale to już było!”.